Ventilatie van de klassen en de beschikbaarheid van een CO2-meter op school: het zijn in deze coronatijden dé thema’s bij de start van het nieuwe schooljaar.
Versoepeling van de coronamaatregelen
Vorige week dinsdag was er goed nieuws. De coronamaatregelen in de scholen worden versoepeld (behalve in Brussel). Iedereen weer voltijds naar school, geen mondmasker meer tijdens de lessen,… We zijn weer een stap dichter bij het pre-COVID-tijdperk.
Waakzaamheid blijft geboden
Toch is het coronavirus nog niet verslagen. Waakzaamheid blijft geboden, zeker bij de start van het nieuwe schooljaar. Want:
- veel mensen zijn naar het buitenland op vakantie geweest. Vaak in streken waar de vaccinatiegraad veel lager ligt dan in België. Met alle bijhorende risico’s.
- de vaccinatiegraad bij de 12- tot 17-jarigen bedraagt op dit moment ongeveer 70%. Kinderen in het basisonderwijs zijn helemaal nog niet gevaccineerd.
- de bescherming treedt pas enkele weken na de vaccinatie op. Veel jongeren zullen dus pas in de loop van september beschermd zijn.
Federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) steekt dan ook een waarschuwende vinger op. “Het is goed en belangrijk dat de scholen voltijds opengaan (…). Maar dan moeten er wel een aantal veiligheidsmaatregelen zijn, zoals waar het nodig is mondmaskers dragen en rekening houden met besmettingen, vaccinatie en ook ventilatie, iets wat heel belangrijk is.”
Ventilatie op school is belangrijk
‘Ventilatie’, het hoge woord is eruit. Het voortdurend verversen van de lucht in een gebouw is sowieso heel belangrijk. Er zijn data die aantonen dat de leerprestaties met 15% verbeteren door een goede ventilatie van de klaslokalen.
Maar hoe zit het met de ventilatie op school?
Niet echt goed, zo blijkt uit verschillende onderzoeken. Een rondvraag bij 1500 onderwijsmedewerkers in Nederland eerder deze zomer leerde dat slechts 30% van hen meent dat de ventilatie in zijn of haar school in orde is.
België scoort op de vlak zeker niet beter, integendeel zelfs. Laten we even bekijken hoe het zat voor de coronacrisis. Uit de Schoolgebouwenmonitor* 2018-2019 blijkt dat mechanische ventilatie toen slechts in 15% van de Vlaamse schoolgebouwen voorkwam. Op de factor ‘ventilatie van lokalen’ scoorden de scholen toen zelfs minder goed dan vijf jaar eerder. Bij de ‘energiezuinigheidsmaatregelen’ blijkt dat een ‘mechanisch ventilatiesysteem zonder warmterecuperatie’ met 15% een van de laagst scorende maatregelen is.
Verouderd scholenpatrimonium
Sindsdien is er, onder meer in het relanceplan Vlaamse Veerkracht van de Vlaamse overheid, veel aandacht uitgegaan naar investeringen in de schoolinfrastructuur. Maar nergens gaat het daarin heel specifiek over ventilatie.
Bij de bouw van nieuwe schoolgebouwen is er uiteraard aandacht voor ventilatie. Er moeten nu eenmaal normen worden gehaald. Bij verbouwingen en vernieuwbouw is die aandacht er ook. Maar in 2018-2019 was slechts 9% van de Vlaamse schoolgebouwen vijf jaar of jonger. 49% daarentegen dateert van voor 1970. De helft van onze schoolgebouwen stamt dus uit een periode dat er hoogstens aandacht was voor ventilatiesysteem type A, in de volksmond ‘het raam’.
Binnenklimaat
Bovendien is het probleem veel ruimer dan alleen maar een gebrek aan ventilatie. “Ventileren is belangrijk, maar het is slechts één probleem. Het gaat om het hele binnenklimaat. Je lost niet alles op met ventilatie”, klinkt het bij de Nederlandse vakbond CNV Onderwijs.
CO2-meter in de klas
Om de kwaliteit van de binnenlucht te meten, is er meetapparatuur nodig. Een CO2-meter bijvoorbeeld. Die is in België verplicht in onder meer de horeca en fitnesszalen. Maar niet op school, terwijl daar vaak twintig of meer kinderen voor langere tijd in 1 ruimte samenzitten.
Hoewel verscheidene organisaties hadden aangedrongen op een verplichting van de CO2-meter op school, besliste Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) om het plaatsen ervan wel aan te moedigen, maar niet te verplichten.
De Vlaamse overheid werkte een draaiboek uit met maatregelen. Het is aan de preventieadviseur van de school om die toe te passen en het binnenklimaat in de klaslokalen op te volgen. “Maar daar schuilt nu net het probleem. Heel veel scholen hebben te weinig uren voor de preventieadviseur. Er is op dat vlak te weinig ondersteuning”, gaf de oppositie eerder dit jaar aan tijdens een debat in het Vlaamse Parlement.
Een recente bevraging van Teacher Tapp – een app voor het onderwijspersoneel – bevestigt die stelling. In 60% van de scholen is er “geen CO2-meter ter beschikking en zijn er geen plannen om die te voorzien”. Op de vraag of er het afgelopen jaar – sinds de uitbraak van de coronapandemie dus – verbeteringen zijn aangebracht aan het ventilatiesysteem, antwoordt slechts 15,5% met ‘ja’.
Ventilatie en CO2-meter op school: wat nu?
Aan de vooravond van het nieuwe schooljaar zijn het cijfers die tot nadenken stemmen. Zeker nu het coronavirus al bijna anderhalf jaar in ons land rondwaart. Wat kunnen scholen doen om hun leerlingen in een gezonde omgeving te ontvangen? Een beroep doen op een specialist is zeker een goede tip. Een specialist als Maintenance Masters bijvoorbeeld.
Deze divisie van Multi Masters Group is gespecialiseerd in het onderhoud en het beheer van de technische installaties van uw gebouwen. Met al uw vragen over ventilatie, het belang van een CO2-meter, de plaatsing en opvolging van de CO2-meter, het onderhoud van het ventilatiesysteem en nog zoveel meer kunt u bij ons terecht.
(*) De Schoolgebouwenmonitor is een grootschalige enquête die AGION (Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs) om de vijf jaar uitvoert bij alle onderwijsinstellingen in Vlaanderen (uitgezonderd het hoger onderwijs), over alle netten heen.
